Mijn favorieten

Iedereen heeft zo zijn eigen favorieten op het gebied van whisky. Ik natuurlijk ook. Soms is een distilleerderij mijn favoriet door zijn bijzondere smaak, soms door zijn verhaal en soms door een bezoek dat ik aan een distilleerderij heb gebracht.  Omdat whisky een product is dat zich uitstekend leent om te delen vindt je hieronder een lijstje met, zonder andere whisky`s tekort te doen, mijn favorieten en hun verhaal. Ik weet dat het lappen tekst zijn maar ik hoop dat je de moeite neemt om het te lezen.

Lowland

Auchentoshan

Deze distilleerderij is een beetje een vreemde eend in de bijt. En daar hou ik van. Auchentoshan is namelijk de enige Schotse distilleerderij die drie keer distilleert.  De Ieren DSC03095zweren bij deze methode maar ik ben al heel wat Schotten tegen gekomen die hierover hun twijfels over hebben. Het enige dat echt vaststaat is dat het alcoholgehalte hoger is bij drievoudige distillatie (80%) als bij tweevoudige (68%) distillatie. Volgens mij is het eindproduct, de white spirit, zuiverder als je drie keer distilleert dan dat je dat twee keer doet. Dit omdat er bij twee keer distilleren meer organische verbindingen (lees smaak) in de spirit achter dan bij drie keer distilleren.

Tijdens ons bezoek aan Auchentoshan hebben wij uitvoerig gesproken over het distillatieproces wat Auchentossie ( koosnaampje ) zo bijzonder maakt. Men vertelde ons dat het waarschijnlijk de Ieren waren die aan het einde van de negentiende eeuw, vanwege hongersnood, naar Glasgow trokken het drievoudige distilleren in de Lowlands hebben geïntroduceerd. Daarbij maken ze bij Aucentossie zich niet zo druk. Eén keer of twee keer, het hout dat gebruikt wordt heeft immers het meeste invloed op de whisky. Dat proef je in mij favoriet van Auchentoshan Tree Wood. Een machtige whisky die eerst rijpt op bourbonvaten en dan na rijpt op Oloroso sherryvaten. Daarna rijpt de whisky nog even door op vaten waarin de sherry Pedro Ximénez heeft gezeten. Een dijk van een whisky, vol met smaken van gedroogd fruit, marsepein en marsmallow. Heerlijk als afsluiter van een diner en een prachtige begeleider van chocolade dessers.

Highland

Glenmorangie

Eén van de eerste whisky`s die ik dronk was de Glenmorangie. Die heeft toen net zoveel indruk op mij gemaakt als het bezoek aan deze distilleerderij. Beide indrukken waren Schotland 2012 052indrukwekkend. Ik moet een jaar of 19 zijn geweest en werkten toen als zaterdaghulp bij slijterij de Pauw in Delft. Dhr Pieterse liet mij toen kennis maken verschillende soorten whisky. En hoe, ik ontplofte bijna. Wat een kracht en wat een smaken. De Glenmorangie staat vanaf die dag als lief en toegankelijk in mijn geheugen gegrift. Lief en toegankelijk is ook de distilleerderij. De distilleerderij staat op de zelfde plaats waar in 1705 al een illegale stokerij stond. In 1843 kreeg de stokerij een vergunning om te stoken en rond 1880 was de whisky al verkrijgbaar in San Fransico. In  1983 was Glenmorangie de best verkochten single malt whisky in Schotland en momenteel produceert deze grootheid zo`n 10 miljoen flessen per jaar. Een flinke jongen dus.

Het geheim van dit succes zit hem volgens mij in o.a. de lange nekken van de pot stills. Glenmorangie heeft namelijk pot stills die het langste van Schotland zijn. Zij worden gekscherend ook wel giraffennekken genoemd. Door deze lange nekken blijft de damp relatief lang in contact met het koper en dat zorgt ervoor dat veel onzuiverheden uit de spirit verdwijnen. The Glenmorangie The Original is mijn favoriet. Geen poespas maar een fruitige whisky waarbij de citrustonen langzaam verdwijnen door het zon doorstoofde passiefruit. Een ronde whisky met een makkelijke afdronk met perzik en wat sinaasappel. Een perfecte whisky om met vrienden te filosoferen over de mooie dingen van dit leven.

Speyside

The Singleton

Hier kan ik kort over zijn. Gewoon heel veel whisky voor je geld. Misschien soms iets te commercieel maar dat mag in 2019 van mij. Waarschijnlijk met dat ook wel om je hoofdDSC03714 de komende jaren boven water te houden. Naast de 12, 15 en de 18 jaar oude whisky`s is sinds kort ook de The Singleton of Dufftown Tailfire op de markt gebracht. Zijn Ambergoude kleur verraad zijn geur. Rijpe rode bessen en best wat vanille. Haar smaak is zacht, zeer zacht en bevat veel fruit. Afdronk is niet spectaculair lang maar lang genoeg om er van te kunnen genieten. Gewoon lekker als borrel.

The Glenlivet

Deze grote jongen kreeg als eerste Schotse distilleerderij een vergunning om te stoken. Dat maakte hem bij zijn buren, die er driftig illegaal oplos stookte, niet geliefd. George schotland 2011 034Smith, de oprichter van Glenlivet, sliep zelfs met twee revolvers onder zijn kussen. Deze twee exemplaren kan je nog bezichtigen bij de distilleerderij. The Glenlivet Founders Reserve is een redelijke lichte single malt waar het hout makkelijk kan gaan overheersen. Dat is ook de reden dat 99% op oude bourbonvaten rijpt het resterende gedeelte rijpt op oude sherryvaten. Het resultaat is een toegankelijke whisky en daarom uitermate geschikt als kennismaking met  single malt. Wat opvat bij deze nieuwe telg uit The Glenlivet familie is dat de leeftijd op het etiket ontbreekt. Steeds meer distilleerderijen brengen een whisky op de markt zonder leeftijd aanduiding ( NAS ). Dat komt doordat er momenteel een schaarste is op de whiskymarkt. Er wordt meer whisky gedronken dan dat er geleverd kan worden. Om dit gat op te vullen brengt men dus jongere whisky`s op de markt. Door met woodmanagement de juiste vaten te selecteren, vaak zijn dit nieuwe vaten, vangt met het verschil tussen de leeftijden op. Een nieuw vat geeft immers veel meer kleur en smaak af dan als een vat dat voor de tweede of zelfs derde keer gebruikt is. Denk maar eens aan het theezakje van oma dat ze meerdere keren gebruikten.

Ardmore

Ardmore is een iets wat onbekendere whisky maar zeker een aanrader. Aangezien blended whisky 90% van de wereldwijde verkoop van Schotse whisky uitmaken, is het geen verrassing dat de meeste single malt whisky wordt geproduceerd voor de blendmarkt en slechts heel zelden zo worden gebotteld. Dat geldt dus ook voor Ardmore. DezeDSC03771 distilleerderij produceert voornamelijk voor de blend Teacher`s. Niks mis mee want als blended whisky is zij prima te verslinden. Sinds kort brengt Ardmore ook een malt op de markt. Het bijzondere hiervan is dat men gebruikt maakt van quater caks. Kleine vaatjes die vroeger gebruikt werden omdat pony`s die konden vervoeren. Het voordeel van kleine vaatjes is echter dat het houtcontact intensiever is en dus meer invloed op de whisky heeft. Ook rijpt de whisky sneller en dit levert bij geturfde whisky`s, zoals Ardmore, geweldige whisky`s op.

Ardmore Traditional is een volle rijke whisky en behoort zeker tot een van mijn favorieten. Zijn leven begint in bourbonvaten en eindigt in quater casks. Er staat geen leeftijdsaanduiding op de fles maar dat hoort bij de magie van de kleine vaten. De volgende proefnotitie kwam ik eens tegen en beter dan deze kan ik het niet verwoorden: Een kolkende, wervelende maalstroom van mout, met fijne smaken van gezouten vlees, olijven en zoetzuur, met een olierijk, toffeeachtige, met vanille doorspekt hart. Schenk deze whisky uw liefde en u hebt een vriend voor het leven. Ik zou zeggen; ga je gang!

Glendronach

Glendronach staat bekend om zijn sherry geweld. Zij gebruiken voornamelijk oude, rijke sherrygerijpte vaten. Er is zelfs een budget van 6 miljoen euro om het houtvoorraad op DSC02848peil te houden. Glendronach was de laatste distilleerderij in Schotland die de distilleertoestellen op kolen stookte. Nu worden de ketels voorzien van stoomspoelen. Natuurlijk heeft deze distilleerderij ook geëxperimenteerd met verschillende houten vaten. Denk hierbij aan o.a. port, moscatel, sauternes en virgin oak vaten. Stuk voor stuk goed gelukt
maar mijn favoriet is toch wel de GlenDronach 15 year old Revival.  Deze naam heeft hij te danken doordat de distilleerderij tussen 1996 en 2002 heeft stil gelegen. Nu is de reus dus weer opgestaan.

Deze Glendronach heeft volledig liggen rusten op olorossovaten en dat geeft hem in de neus tonen van leer en boenwas ( van oma vroeger ). Hij is vol aan aanwezig op de tong met kruid dat overgaat in fruit. Dan koffie en chocolade. Een lange afdronk maakt het feestje compleet. Smaakt goed bij sterke koffie met chocolade bonbons.

The Glenrothes

schotland 2011 014Eikenhout bepaalt voor zo`n 80% de whiskysmaak. Niet zo gek dus dat distilleerderijen zich steeds meer bezig houden met het selecteren van goede vaten. Glenrothes houd zich al vele jaren bezig met hout. Ook richt Glenrothes zich op jaargang whisky`s. Om deze vaten (die goed genoeg zijn voor een jaargang botteling) te selecteren is er een speciale maltmeester nodig  die zich bezig houdt met de ontwikkeling van de whisky. Dat is een vak apart, zeker omdat elk vat zich anders ontwikkeld en dus niet altijd zoals de maltmeester dat wil. Slechts 3% van de volledige productie van Glenrothes komt uiteindelijk in  jaargang botteling terecht. De rest verdwijnt in de blend.

Naast de vele jaargang botteling brengt The Glenrothes de Select Reserve op de markt. Voor mij de favoriet. Gewoonweg omdat deze whisky altijd gedronken kan worden. Voor het eten, na het eten of als afsluiter van een lange werkdag. Deze whisky heeft evenveel verkwikkende, verfrissende aroma`s als ontspannende en kalmerende. Omdat rijpheid bij The Glenrothes belangrijker is dan leeftijd neem ik het missen van een leeftijdsaanduiding voor lief. Hier zullen wij toch eens aan moeten wennen. De whisky geurt naar pruim en sinaasappel. Dan volgen de vanille en gemende noten op de tong. Veel en diepe smaken. De afdronk is een beetje kruidig en je proeft weer die sinaasappel.

Glen Grant

De tuin van Glen Grant maakte op mij net zoveel indruk op mij als de distilleerderij zelf. De meest beroemde eigenaar van de distilleerderij was de zoon van James Grant. Eén van Schotland 2012 022de oprichters van Glen Grant. Major James Grant maakte eind 19de eeuw verre reizen naar India en Zuid-Afrika en deed daar veel inspiratie op voor zijn tuin in Schotland. De prachtige tuin staat nu vol met prachtige bosplanten, volwassen boomgaarden, een grote vijver vol met waterlelies en zeldzame exotische planten uit de hele wereld. Als je op een dag diverse distilleerderijen in de Speyside wilt bezoeken doe Glen Grant dan als laatste, kom tot rust en geniet. Al dan niet met een glaasje Glen Grant The Major`s Reserve.

Deze makkelijke opstap whisky is gewoon leuk. Kost weinig en geeft veel. Er staat geen leeftijd op het etiket maar zij hebben ons verteld dat de whisky 5 jaar rijpt op Amerikaans eiken. De smaak blijft daardoor fris met hints van vanille en hazelnoten. Een perfecte whisky om mee te beginnen.

The Balvenie

Dit is echt een topper! Alles wat deze grote jongen maakt veranderd in vloeibaar goud. De distilleerderij is vernoemt naar de ruïne Balvenie Castle en is in 1892 opgericht door DSC02862William Grant, die ook de stichter is van Glenfidddich. De distilleerderij ligt op een prachtig complex van Victoriaanse gebouwen die al meer dan een eeuw niet veranderd zijn. Het enige nadeel van de reus is dat ze geen bezoekerscentrum hebben.

Het bijzondere aan The Balvenie is dat ze alles nog zelf doen. De mout wordt gedroogd in de traditionele kiln met de herkenbare pagodevormige schoorsteen. De mash tun is van roestvrijstaal en de tien washbacks zijn van de Douglas spar. Er staan 5 wash stills en 8 spirit stills in het ketelhuis. De vaten die zij gebruiken zijn voornamelijk van Europees eiken. Balvenie heeft zelfs eigen coopers en een kopersmid in dienst voor het onderhoud van de vaten en ketels.

Mijn favoriet is The Balvenie Caribbean Cask van 14 jaar oud. Na jaren niks doen op een goed oud sherry vat heeft deze whisky liggen nagenieten op een oud rum vat uit de Caribbean. En dat proef je! De geur is rijk en zoetig maar heeft ook hints van fruit in zich. Zijn smaak doet mij denken vanille, zoet hout en weer dat fruit. Zijn afdronk is geweldig lang en warm. Heerlijk bij en chocolade dessert. Voor deze combinatie kan je mij wakker maken!

Glenfiddich

Schotland Oktober 2010 130Glenfiddich betekent in het Kletisch ‘hertengewei’ dit zie je dan ook terug op het etiket. Dit is een van de grootste distilleerderijen in Schotland. Er staan 2 enorme roestvrijstale mash tuns, 24 washbacks van Douglassparrenhout en maar liefst 28 (!) ketels. Opvallend is echter wel dat de ketels ongebruikelijk klein zijn. Glenfiddich was de eerste distilleerderij die, in 1965, zijn whisky als maltwhisky op de internationale markt bracht. Dat verklaart misschien wel dat de 12 jaar oude versie de tot op de dag van vandaag de meest verkochte whisky ter wereld is. Tevens is de whisky momenteel verkrijgbaar in meer dan tweehonderd landen.

De meest bijzondere whisky van Glenfiddich vindt ik de 15 jaar oude. Deze malt whisky heeft 15 jaar gerijpt op Amerikaanse bourbonvaten en Spaanse of Portugese gebruikte Olorosso sherryvaten. Een deel daarvan wordt overgegoten in nieuwe, ongeprepageerde eiken vaten om nog een paar maanden langer te rijpen. Vervolgens worden de 3 typen whisky samengevoegd -uitgehuwelijkt- in een groot Europees-eiken Solera-vat, dat altijd voor ten minste voor de helft is gevuld. De nieuwere whisky wordt zo gecombineerd met oudere en het resultaat is een vatted malt die nogmaals 6 maanden gerijpt wordt. Omdat het Solera-vat altijd half vol is, rijpt het reservoir a n oudere whisky`s oneindig door. Het eindresultaat is Glenfiddich Solera Reserve, een  heerlijke, complexe, whisky van tenminste 15 jaar oud met vanille, fruit, room en sherry genietmomenten. Snap je het verhaal niet helemaal? Gewoon kopen deze whisky en ervaar zelf hoe bijzonder dit juweeltje is.

Islay

Bowmore.

In 2014 ben ik naar het eiland Islay gegaan om met eigen ogen, en mond, te ontdekken wat dit eiland nou zo bijzonder maakt.DSC03779
Simpel; de natuur, de mensen en natuurlijk de whisky. Voor Schotlandse begrippen eigenlijk niets bijzonders dus. Wat heb ik daar
genoten. Alle distilleerderijen heb ik daar bezocht en ben onder de indruk geraakt van het
landschap. Bowmore heeft ook indruk op mij gemaakt. Niet alleen door zijn ligging maar vanwege de Bowmore 12 year old. Het bijzondere aan Bowmore is dat e moutvloer v is nog in takt en dat levert 38% van  de gemoute gerst op die in de distilleerderij wordt gebruikt. De rest wordt ingekocht bij Port Ellen Maltings. Het mooie aan de Bowmore 12 year old is dat hij wel dat typische Islay neusje heeft maar daarna in alle rust en zachtheid wegebt. Het is een ruwe bolster met een blanke pit. Hij smaakt trouwens erg lekker bij chocolade muffin.

Ardbeg

Ardbeg staat algemeen bekend als een van de beste single malts van deze aarbol. Je moet uiteraard wel van Stevig geturfde whisky houden want de standaard 10 jarige whisky DSC03836wordt gezien als de extreemste whisky van Islay. Arbeg 10 year heeft namelijk een nturfgehalte 54 fenoldeeltjes per miljoen ( PPM ) en is daarmee de meeste geturfde van alle verkrijgbare malts. En daar zijn ze Schotse trots op. Zelf ben ik fan van Ardbeg Corryvrekan. Deze krachtpatser is in 2008 op de markt gebracht en vernoemd naar de op twee na grootste draaikolk ter wereld en betekend ‘ketelvan de gevlekte zeeën’ Samen met de Ardbeg 10 year old en de Uigeadail behoort Corryvrekan tot het basis assortiment van Ardbeg. Met grote regelmaat brengt Ardbeg speciale bottelingen uit die in eerste instantie alleen via de Ardbog ambassadeurs verkrijgbaar zijn.

Corryvrekan bestaat uit whisky`s die gedistilleerd zijn in 1998, 1999 en 2000 en werden gecombineerd met een aantal jongere Ardbegs. De whisky rust op Frans eikenhout en wordt af en toe bijgevuld om aan de vraag te kunnen voldoen. Zijn geur bezit veel turfrook en verraad niet direct de super zachte smaak die je mond doet vullen met rijke, zoete turf. Heeft een lange afdronk en maakt het feestje extra lang. Deze whisky smaakt heerlijk bij gerookte zalm, zeker als iets verwarmd is. Dubbel genieten!

Laphroaig

Je houdt van hem of je haat hem. ‘The most richly flavoured of all Scotch whiskies’ deze tekst staat op de 10 jaar oude malt en zegt genoeg. Slecht 25% van de productie wordt alsDSC03861 single malt whisky gebotteld. De rest verdwijnt in de Islay Mist en de Long Johnblends. Voor mij is de jongste telg, de Laphroaig 10 years old, van de familie goed genoeg. Deze whisky bevat veel rook en turf maar wordt als maar zachter zodra het levenswater je keel heeft gepasseerd. Een prachtige whisky die vette, gerookte vis goed laat zwemmen. Fantastische dram om met vrienden, rondom een hartvuurtje, het leven te bespreken.

Een bezoek aan deze mooie distilleerderij is een belevenis op zich. Als je een fles Laphroaig koopt zit er in de koker een inschrijfformulier waarmee je DSC03867‘vriend van’ kan worden. Je wordt dan automatisch eigenaar van een plot ( stukje land ) dat van Laphroaig is. Als je bij de distilleerderij je plot nummer in voert  krijg je een Hollands vlaggetje en een A4-tje mee met daarop de coördinaten waar jouw plot zich bevind. Met geleende kaplaarzen loop je dan naar een weiland dat vol met vlaggetjes staat. Dan begrijp je pas dat je eigenlijk op een leuke manier in de mailing genomen bent. Je kan je vlaggetje dus overal plaatsen waar je wilt. Er is namelijk geen coördinaat te vinden. Stout als ik soms ben heb ik een Zweedse vlag uit de grond getrokken en daar mij  Nederlandse vlag voor in de plaats gestoken. Gaf een grappig gevoel.

Island

Highland Park

Nog nooit heb ik zo`n bliksem bezoek aan een distilleerderij gebracht als aan Highland Park. Met de één na laatste boot naar  Orkney en met de laatste terug naar het vaste land. In twee uur tijd naar Highland Park rijden, deze bezoeken en daarna weer terug scheuren is niet aan te bevelen. Zeker gezien de schoonheid van het eiland en de distilleerderij. Zodra je de poort van Highland Park door wandelt Schotland 2012 130ga je een stap terug in de tijd. Alleen de kleding van de visite store medewerkers verraad dat je in 2013 leeft. We hebben dar geen tijd gehad voor een rondleiding maar dat ik een keer terugga is zeker.

Momenteel is mijn favoriet Highland Park 18 year niet leverbaar. Er is meer vraag dan aan aanbod en dat komt o.a. doordat er enorm veel vraag, naar goede malt whisky, uit de Aziatische landen komt. Daarom “moet” ik het nu doen met de 12 jarige variant. Geen straf! Deze Park doet iets zoetiger aan dan zijn grote broer maar bezit wel voldoende kracht om te plezieren. Wat opvalt is zijn lange afdronk. Minutenlang blijft de smaak van aangename rook in je mond hangen. Feestje!